این روزها که همزمان با هفته ازدواج است ، بیشتر سخن ها درحوالی ساده سازی و فراهم کردن امکان ازدواج جوانان میگذرد، اما نکته ای که شاید دراین میان مغفول واقع شده است فراهم کردن زمینه برای ازدواجهای پایدار است ، ازدواجهایی که در سه یا پنج سال اول زندگی به طلاق ختم نشود.

ازدواجهای حاصل از عشقهای خیابانی، آشنایی در سنین پایین وفاقد پشتوانه خانواده و...؛ خیلی زود به بن بست میرسد ؛ حتی اگر مشکلات اقتصادی گریبان چنین زوجینی را نگیرد ، مسایل فرهنگی واختلافات فکری وعقیدتی باعث سردی کانون این خانواده های نوپا شده و عمده انها درهمان سه سال اول به طلاق ختم میشود.

این مساله درحالی است که به نظر میرسد مسوولان دخیل درامر ازدواج تنها به  مسایل اقتصادی توجه دارند و تلاش میکنند تا با مشوقهای اقتصادی و دادن وامهای بزرگتر آمار ازدواج را بالا ببرندو بیلان کار سالانه خود را مثبت کنند. این درحالی است که اصل مقوله که تناسب زوجین برای یک زندگی مشترک است به فراموشی سپرده میشود یا شاید هم به بهای آمارسازی عمدا مورد تغافل واقع میگردد.

***رتبه اول طلاق در کشور

سرپرست معاونت فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی گفت: در مقایسه با سال ۹۶-۹۷  استان خراسان رضوی رتبه اول طلاق کشور را دارد؛ همچنین در این استان شاهد کاهش ازدواج، افزایش طلاق،  افزایش سن ازدواج وطول مدت دوران جوانی هستیم. 

حسن عزیزی ، اظهار کرد: متاسفانه در استان خراسان‌رضوی حال‌وهوای ازدواج خوب نیست و بیش از ۶۵۰ هزار جوان درآستانه ازدواج قرار دارند. زمانی‌که ازدواج درکانون خانواده شکل نگیرد، منجر به ایجاد ارتباطاتی خارج از خانواده خواهد شد و این امر سبب کاهش ازدواج، آسیب‌های اجتماعی و افزایش آمار طلاق می‌شود. 

 معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی بیان کرد: اداره کل ورزش جوانان در زمینه آموزش، توانمندی و آگاهی بخشی به جوانان در آستانه ازدواج، بر امر ازدواج و پایدارسازی کانون خانواده‌ها از بدو ازدواج تا پنج سال اول زندگی تاکید کرده و این موضوع را تحت پوشش خود قرار داده است.  این پوشش شامل بسته‌های متنوعی از خدمات، توانمندسازی و اشتغال است که در این زمینه برنامه‌ریزی، همکاری و مدیریت لازم نیز ایجاد شده است.

وی اضافه کرد: در مقایسه با سال ۹۶-۹۷  رتبه اول طلاق کشور مربوط به استان خراسان رضوی است. در استان شاهدکاهش ازدواج، افزایش طلاق، افزایش سن ازدواج وطول مدت دوران جوانی هستیم.  لذا موضوع اقتصاد و خانواده در اولویت کار قرار گرفته است.

***مشاوره ضرورتی برای ازدواج

شاید خیلی ها باور نداشته باشند که مشاوره قبل ازازدواج میتواند انها را از گرفتار شدن در دام طلاقی ناخواسته واجباری برهاند. جوانان بنا بر ذائقه جوانی عشق را برای اغاز یک زندگی کافی میدانند درحالیکه مشاوران با همه جوانب یک زوج را برای زندگی مشترک بررسی کرده و نظر عاقلانه خودرا برای آغاز یک زندگی عاشقانه بیان میکنند .

این درحالی است که بسیاری از روجین تحت تاثیر تب تند عشق وعاشقی حاضر نیستند به مشاور مراجعه کنند و البته دراین راستا برخی والدین هم مقصرند که خودرا عقل کل دانسته ودانسته و تجربیات خود برای بررسی آینده جوانان را کافی میدانندو دختر و پسر طالب ازدواج را ملزم به حضور درمراکز مشاوره نمیکنند.

درهمین خصوص معاون فرهنگی اداره کل ورزش وجوانان خراسان رضوی  تاکید کرد: یکی از آسیب‌ها در حوزه ازدواج عدم توجه خانواده‌ها به مشاوره‌های تخصصی ازدواج است. متاسفانه درکشورمان مشاوره به عنوان کالای لوکس شناخته شده است و این تلقی ناصحیح وجود دارد که که رفتن پیش مشاوره مساوی با یک مشکل روانی و روحی‌ست.

***ضرورت آموزشهای قبل ازدواج

پسر یا دختر جوانی که به تازگی دبیرستان یا دانشگاه راتمام کرده و طی تمام سالهای زندگی اش تنها مهارت ارتباط با والدین یا اعضای خانواده راداشته اکنون باید وارد دنیای دیگری شود، دنیایی که یکسویش استقلال است وسوی دیگرش مسوولیت .

او اکنون وارد مرحله جدیدی از زندگی اش شده که تا کنون تجربه نکرده ومسوولیتهایی بردوشش گذاشته شده که تابحال برعهده والدینش بوده است . او باید ارتباط خود با همسرش وهمچنین ارتباطش با سایر اعضای جامعه را تنظیم کند .علاوه بر این حتی درخانه نیز درچارچوب ارتباطات تازه ای قرارگرفته و باید همواره علاوه برخود به نیازها ، درخواستها و توقعات فرددیگری هم پاسخ دهد.

بنابر نظرکارشناسان ، جوانانی که نتوانند درآزمون این مرحله جدید زندگی موفق شوند یا کارشان به جدایی میکشد یا گرفتار انواع واقسام بیماریهای روحی و روانی میکشد. بخشی از انها معتاد شده وبخش دیگری زندگی را رها کرده و دوباره به خانه والدین پناه میاورند.

این درحالی است که زوجینی که تجربیات واموزشهای لازم را درخانه از والدین فرا گرفته باشند یا درکلاسهای  مرتبط شرکت کرده باشند ، بسیار کمتر گرفتار مشکلاتی از این دست میشوند و درشرایطی هم که مشکلی بوجود بیاید مهارت رفع انرا تا حدودی میدانند.

***بی توجهی به مهارتهای ارتباطی

کارشناسان اجتماعی اموزشهای مطرح شده درکتابهای درسی را برای تشکیل یک خانواده و اداره ان ناکافی و بدون تاثیر دانسته وتصریح دارند که اموزشهای کافی باید قبل ازازدواج و برای زن و مرد صورت بگیرد.

درهمین راستا ؛ قائم مقام و معاون فنی مرکز بهداشت خراسان رضوی گفت: لازم است زوجین اطلاعات بیشتری در زمینه‌های مهارت‌های ارتباطی، احکام و حقوق داشته‌باشند. این آموزش‌ها حتماً تاثیر خواهد داشت و متاسفانه تا کنون به آموزش‌های قبل از ادواج آنچنان که باید و شاید پرداخته نشده اما ما چندسال است که پیگیر اجرایی‌شدن آن هستیم.سید کاظم فرهمند،افزود: در حال حاضر این آموزش‌ها دو ساعت است که بیشتر شامل سلامت باروری است اما این آموزش‌ها کافی نیست.

همچنین مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد گفت: به دنبال ابلاغ سیاست کلی جمعیت در سال ۹۳ در بند چهارم، مقام معظم رهبری بر تحکیم بنیان خانواده و پایداری از طریق اصلاح آموزش عمومی تاکید داشتند که یکی از آموزش‌ها همین آموزش‌های حین ازدواج است. متولی‌ این امر طبق قانون، مرکز بهداشت استان و یا دانشگاه علوم پزشکی است که با همکاری سایر سازمان‌ها برای آموزش‌های بعد از ازدواج هم گام‌های خاصی را برداشته‌است.

حامد قضاوی افزود: روال کار تا کنون به صورت آموزش‌های دو ساعته بود و زوجین در زمان مراجعه به محضر در همان روز در کلاسی که قسمت اعظمش سلامت باروری بود شرکت می‌کردند، سپس با برگه آزمایش و اینکه مشکلی برای ازدواج ندارند ازدواج ثبت می‌شد، اما در این طرح باید کلاس‌های ۶ ساعته را بگذرانند.

***کاهش ۱۸ درصدی طلاق با آموزش

درعین حال باید دانست که به همان اندازه که آموزش میتواند ازدواجی اگاهانه را برای زوجین عاشق  رقم بزند میتواند از طلاقهای هیجانی درخانواده های جوان جلوگیری کند . اموزشهای پس ازازدواج هم درکشورما جایگاهی ندارد و مهارتهای عبور از بحرانهای زندگی مشترک جدی گرفته نمیشود. حتی دربرخی موارد که زوجین مجبور به مشاوره یا اموزش میشوندهم چون فرهنگسازی لازم صورت نگرفته این اموزشها تاثیر چندانی نخواهد داشت .

درهمین راستا معاون رئیس کل دادگاه‌های عمومی و انقلاب مشهد بابیان ایکه با همکاری بهزیستی موفق شده‌ایم، طلاق را تا ۱۸ درصد کاهش دهیم عنوان کرد: آموزش یا اطلاع‌رسانی از امور بسیار مهمی است که باید پیگیر آن باشیم. پیشنهاد می‌دهیم که گروه‌هایی که دست‌اندرکار هستند با مردم صحبت کنند تا اهمیت این ‌آموزش‌ها را به اطلاع مردم برسانند.

ابراهیمی ثالث گفت: بخش عمده‌ای از طلاق‌های ما به این برمی‌گردد که خانواده از آموزش، تعلم و یادداشتن در حوزه خانواده کاملا بی‌اطلاعند. درمراکز مشاوره‌ای که با همکاری بهزیستی دایرشده موفق شده‌ایم، ۱۷ تا ۱۸درصد طلاق را کاهش دهیم و این مسئله به این برمی‌گردد که کارشناسان در مشاوره با زوجین صحبت کرده‌اند و آن‌ها را مطلع ساختند که چه نتیجه‌ای خواهد داشت.

وی با بیان اینکه «آموزش‌های قبل، بعد و حین  ازدواج همه مهم است»، گفت: آموزشهای  قبل ازدواج قطعاً باید ازدوره کودکی شروع شود وحتی اگر نتوانستیم از این دوره شروع کنیم حداقل از دوران بلوغ آموزشها شروع شود. یک دختر دبیرستانی که دعوت به ازدواج شده چرا نباید بداند که کار مهم و اساسی‌ای را انجام می‌دهد. نباید در انتخاب همسر از دیگران تبعیت کند و باید اطلاع عمیقی از این حوزه داشته باشد.

معاون رئیس کل دادگاه‌های عمومی و انقلاب مشهد خاطرنشان کرد: ما در حوزه خانواده متولی واحد نداریم و همین آموزش‌ها را باید یک متولی واحد برنامه‌ریزی کنند، یک سازمان که بخشی‌نگری نداشته‌باشد. تمام دستگاه‌ها باید با انگیزه وارد این حوزه شوند. اگر ما و بهزیستی بخواهیم کار مشترکی انجام دهیم ناقص است، چون همه در آن شریک نیستند. در این راستا رسانه ملی می‌تواند بزرگترین کار را انجام دهد. اگر در حوزه خانواده هم به اندازه ناچیزی در رسانه تبلیغ شود، اتفاقات بهتری خواهد افتاد.

***نکته مهم

به نظر میرسد مقامهای مسوول درامر ازدواج  فقط به اندازه ای مساله اموزش را مهم دانسته اند که کلاسهای اجباری قبل ازدواج را از ۲ ساعت به ۶ساعت افزایش دهند و حالا مانده اند که با هزینه برگزاری این کلاسها و حق الزحمه اساتید چکار کنند . احتمالا بزودی پرداخت این هزینه هم مانند حضور درکلاسها برای زوجین  اجباری شده وباعث شود تا همان اندک کارایی را هم که داشت از دست بدهدو تبدیل به دکان ودستگاهی برای کسب درامد برخی مشاوران بی انگیزه دولتی شود.

این درحالی است که به تشخیص کارشناسان آموزشهای ارایه شده دراین برهه مملو از استرس روزهای قبل از مراسم عقد وعروسی اصولا کارایی نداشته و در ذهن زوجین جایگیر نخواهد شد.

جوامع توسعه یافته راه بهتری برای جلوگیری ازطلاق و ازدوجهای پایدار یافته اند. انها اموزشهارا به مدرسه اورده اندو از سنین پایه این اموزشها را در دستور کار قرار داده اند. به گونه ای که با افزایش سن دانش اموزان اموزشها وارد مرحله جدیدتری میشود و درنهایت جوان همزمان با فارغ التحصیل شدن از دبیرستان دارای اطلاعات واگاهیهای کاملی در زمینه بزرگترین انتخاب و ورود به مرحله تازه ای از زندگی اش است .